Architektura to specyficzne zajęcie. To zawód dla ludzi renesansu. Pozwala w XXI wieku poczuć się trochę jak... Leonardo da Vinci. Nic dziwnego - to zawód twórczy, czasami artystyczny, ale wymagający wsparcia fachową wiedzą z szerokiego wachlarza przedmiotów określanych jako ścisłe.
Architektura obejmuje wiedzę i umiejętności z zakresu budowania, projektowania oraz kształtowania plastycznego (artystycznego i estetycznego) budynków, a także ukształtowania ich kompozycyjnych układów w przestrzeni, w której żyje człowiek.
Szersza definicja architektury obejmuje projektowane we wszelkich skalach. Sposobem rozplanowania miast i osiedli ludzkich oraz włączeniem ich w istniejący układ przyrody i infrastrukturę zajmuje się:
- urbanistyka
- ruralistyka
- architektura krajobrazu
- planowanie przestrzenne
Projektowaniem elementów budynku i jego wyposażenia w małej skali zajmuje się :
- meblarstwo
- projektowanie przedmiotu
- projektowanie wnętrz
- scenografia
Nauką zajmującą się projektowaniem konstrukcyjnych elementów budynku, ich wielkości i wzajemnego usytuowania jest:
- inżynieria lądowa
Kim jest architekt?
Architekt to zawód prestiżowy. Architekci jako ci, którzy decydują o ostatecznym kształcie budynków, uznawani są za ich autorów i identyfikowani ze swoimi dziełami. Funkcjonują na styku technologii, rynku inwestorskiego oraz sztuki. Stąd też są znani zarówno w środowiskach inżynierskich, jak i artystycznych. Interdyscyplinarność zawodu architekta pozwala jego reprezentantom na dość elastyczne podejście do pracy i indywidualne szukanie równowagi między byciem artystą, inżynierem i menedżerem.
Mianem architektów określa się:
- artystów - zajmujących się teorią kształtowania przestrzeni i jej związkami ze sztukami pięknymi, a także projektowaniem form
- inżynierów - zajmujących się technicznym planowaniem budynków
- kierowników budowy, mistrzów budowlanych - zajmujących się nadzorem realizacji, zarządzaniem budową i planowaniem terminów i kosztów.
Najczęściej architekci łączą wymienione dziedziny działalności, kładąc jednak różny nacisk na poszczególne funkcje. Architekt to zawód charakteryzujący się olbrzymią elastycznością, która pozwala na podjęcie innych prac, niekoniecznie związanych z budownictwem: projektowanie wnętrz, praca w biurach designerskich, prowadzenie prac nadzorczych, praca przy scenografiach i w wielu innych pokrewnych zawodach.
Czym się zajmuje architekt?
Konsultuje się z klientami lub innymi osobami w celu uzyskania odpowiednich informacji, dotyczących np. kosztów, oraz wymagań funkcjonalnych i przestrzennych. Przeprowadza badania wykonalności projektu i przygotowuje analizę finansową jego wykonania. Tworzy i rozwija projekty budów oraz renowacji budynków. Projektuje otoczenie budynków. Przygotowuje szkice, rysunki w skali, modele itp., używając odpowiedniego oprogramowania komputerowego (CAD). Przygotowuje plan prac budowlanych. Koordynuje i zarządza projektem budowli. Reprezentuje klientów w zawieraniu umów dotyczących budowy. Przygotowuje i nadzoruje tworzenie umowy budowy. Sprawdza i nadzoruje budowę. Ocenia projekty. Doradza w zakresie projektu np. w odniesieniu do prawa budowlanego i stylu architektury.
Wymagania stawiane względem architektów
Można je podzielić na cechy osobowości oraz umiejętności i wiedzę. Do pierwszej grupy należy wyobraźnia, uzdolnienia plastyczne, wrażliwość na formę i przestrzeń oraz na kolor. Do drugiej zalicza się umiejętność rysowania plastycznego i technicznego, a także znajomość materiałoznawstwa z branży budowlanej oraz sztuki konstruktorskiej.
Bardzo ważna jest również doskonała znajomość obsługi komputera, aby móc używać zaawansowanych aplikacji do projektowania. Projekt tworzony jest w ramach, które ograniczone są wieloma czynnikami: środowiskiem naturalnym, kulturowym, życzeniami zleceniodawcy, ramami finansowymi - to najważniejsze z nich. Niezbędny jest tu talent, a nawet pasja w przekonywaniu do swoich koncepcji.
Droga kształcenia – jak zostać architektem
Aby zostać architektem budowlanym i projektować, należy ukończyć studia na kierunku architektura i urbanistyka na jednej z polskich politechnik. Pozostałe uczelnie, choć kształcą studentów na kierunku architektura, to nie dają dyplomu magistra w tej dziedzinie. Zdobycie w nich tytułu, np. inżyniera, ma mniejsze znaczenie. Osoby, które ukończą taką uczelnię, jeżeli rzeczywiście chcą projektować, muszą dodatkowo ukończyć np. zaoczne studia w jednej z politechnik, a dopiero potem ubiegać się o uprawnienia. Jeżeli tego nie zrobią, mogą się starać tylko o uprawnienia w ograniczonym zakresie.
Studia na kierunku architektura i urbanistyka uczą jak kształtować przestrzeń, zaczynając od małych form użytkowych, poprzez budynki o zróżnicowanej funkcji, zespoły urbanistyczne, aż po zagospodarowanie przestrzeni miejskich oraz terenów zielonych. Zawód architekta wymaga umiejętności zarówno plastycznych, jak i inżynierskich, stąd studia na tym kierunku przeznaczone są szczególnie dla osób uzdolnionych w zakresie rysunku i plastyki, z predyspozycjami do nauk technicznych.
Z perspektywy rynku pracy
Już podczas studiów warto nawiązywać współpracę z biurami projektów. Ważne jest również, jakie praktyki się odbywa. Doświadczeni architekci radzą wzbogacić swoje umiejętności poprzez dodatkowe kursy, warsztaty czy szkoły designerskie. Kiedy architekt kończy studia, zwykle zaczyna pracować samodzielnie lub w pracowni architektonicznej. Najpierw powierzane są mu najczęściej prace pomocnicze przy wykonywaniu elementów dokumentacji technicznej. Stopniowo i zwykle dość płynnie jest włączany w prace koncepcyjne, a dalej w działania koordynacyjne i kontakty z klientem, a w końcu w prace związane z budową.
Pracujący w biurach projektów mogą awansować w ramach struktur istniejących pracowni architektonicznych, uzyskując w nich np. pozycję partnera. Ogromna większość architektów realizuje swe ambicje jako pracownicy biur. Po kilku latach praktyki młody architekt zdaje egzamin zawodowy przed lokalną komisją egzaminacyjną przyznającą uprawnienia architektom i inżynierom.
Uprawnienia architektoniczne
Od 1 stycznia 2006 r. prawo budowlane określa, że o pełne uprawnienia może ubiegać się tylko architekt z tytułem magistra. Ci architekci, którzy nie mają tytułu magistra, mogą ubiegać się o uprawnienia ograniczone. Jednak będą mogli wówczas wykonywać tylko nieliczne projekty. By zdobyć uprawnienia architektoniczne po studiach trzeba odbyć minimum 3-letnią praktykę i zdać zawodowy egzamin. Przez dwa lata pracuje się przy sporządzaniu projektów, a dalej odbywa się przynajmniej roczną praktykę na budowie. Taka sama praktyka jest wymagana przy uzyskiwaniu uprawnień architektonicznych w ograniczonym zakresie. Egzaminy przeprowadzają okręgowe izby architektów. Niezbędne jest też wpisanie się do izby architektów. Prawo budowlane wymaga bowiem zrzeszania się fachowców z uprawnieniami w izbach zawodowych.